Son zamanların popüler zayıflama ürünlerinden biri olarak bilinen,
ayrıca içindeki probiyotikleri, amino asitleri ve biyolojik aktif
bileşenleri sayesinde adeta yere göğe sığdırılamayan, kan
basıncından tutun da kanserin ilerlemesine çare olduğu düşünülen
bu çay ile ilgili merak ettiğiniz tüm noktaları masaya yatırmak
istiyorum. Bugün Kombu ya da Kamboçya olarak bilinen çayın
tarihinden hazırlanışına, potansiyel yararlarından kilo kaybına
olan etkisine, zararlarından kullanmaması gereken popülasyona kadar
aklınızdaki tüm soruları süper taptaze bilgilerle
yanıtlayacağım.
KOMBU ÇAYI NEDİR?
Kombu çayı çay mantarının , siyah çay ve bir miktarda şekerle fermantasyonuyla üretilen ekşi tatlı arası, asidik ve karbonhidratlı içeriği ile sodayı andıran bir tada sahip fermente bir içecektir.
Çay mantarı Asetobakter ve Glukonobakter türlerinin ve ekmek mayası
olan S.cerevisia gibi çeşitli mayaların birlikteliği sonucu oluşur.
Kombu mayası fermantasyon sürecini başlatır, içeceğin içerisinde
asit ve az miktarda alkol üretilmesine neden olur. Genellikle siyah çayla hazırlansada siyah çay yerine yeşil çay, oolong çayı, nane, oğul otu, limon ve ya yasemin gibi çeşitli tat verici besinlerde kullanılabilir.
DÜNDEN BUGÜNE KOMBU ÇAYI
Kombu çayı önceleri Çin, Rusya ve Almanya’da tüketilirken
günümüzde tüm dünyada geleneksel fermente besinler arasında
oldukça popülerdir ve her geçen gün kombu çayına olan ilgi giderek
artmaktadır. Bu çayın tarih boyunca metabolik bozukluklar, kalp damar
hastalıkları, artrit gibi eklem rahatsızlıkları, diyabet,
yorgunluk, stres ve kanser gibi birçok hastalığın tedavisinde
kullanıldığı bilinmektedir. Kombu çayı M.Ö. 220’de Doğu Asya
ülkelerinden köken alan ve ve o zamanlarda doğal tedavi aracı olarak
görülen bu çaya Kore’den Japonya’ya çay mantarını götüren doktor
Kombu’dan dolayı bu ad verilmiştir. Kombu deniz yosunu ve çay
kelimelerinin birleşmesiyle oluşmuştur. 20. yüzyıl başlarında
Avrupa’da çok popüler hale gelmiştir. Günümüzde de halen gözde
içecekler arasında yer alan, piyasa ve sosyal medyada sıklıkla
karşılaştığımız bu çayın satışları tüm dünyada artış
göstermektedir.
NASIL HAZIRLANIR ?
1 litre suyun içerisine 5 gram çay yaprakları, 50 gram kadar şeker eklenir ve 10 dakika demlenir, çay yaprakları uzaklaştırılı. Kombu çayını temiz bir mutfakta, temiz mutfak araç gereçleriyle hazırlamak istenmeyen mikroorganizmaların varlığını ve çaya
bulaşmasını önlemek için son derece önemlidir. Bakteri kültürleri veya önceden hazırlanmış kombu çayından bir bardağı kadar ilave edilir. Ancak bu mikrobiyal koloni eklenmeden önce hazırlanan içecek uygun fermantasyon koşullarını sağlamak için oda sıcaklığında soğutulmalıdır. Sonra temiz pamuklu bir bezle üstü örtülür ve yine oda sıcaklıklığında 7 – 10 gün kadar bekletilir. Daha az zaman, daha az ekşi olan daha zayıf bir Kombu çayı üretirken, daha uzun bir bekleme süresi Kombu çayının
fermentasyonunu daha da uzun süre kılar ve daha fazla tat geliştirir.
Tülbentten süzülen ve içime hazır hale gelen çay buzdolabında
cam, paslanmaz çelik veya besin için güvenli olan plastik kutularda
saklanır. Kombu çayının içerisindeki alkol, asetik asit ve laktik
asit gibi organik asitlerin seramik kaplar ile etkileşmesi sonucunda
kurşun bulaşabileceğinden, çayın seramik demlik veya fincanda
hazırlanması ve saklanması önerilmez.
VİTAMİN VE ANTİOKSIDAN İÇERİĞİNE SAHİP
Kombu çayı, çay ve yeşil çay yapraklarının polifenolleri ile
birlikte bakteri – maya kombinasyonun oluşturduğu etki sayesinde
sağlık yararlarını oluşturur. Çay ve yeşil çayın kuersetin,
teaflavin, epikateşin gibi vücutta önemli antioksidan süper etkin
bileşikleri vücudun toksinlerden arınmasında ve bağışıklığın
desteklenmesinde görev alarak kronik hastalıklardan ve kanserden
korunmada rol oynar.
Kombu çayı ayrıca glukoronik asit, sitrik, malik, tartarik, malonik,
laktik asit gibi organik asit içeriği ile sağlık üzerine birçok
sistem üzerinde yarar sağlar. Bunlardan asetik, sitrik ve malik asit
pH’ın kontrolünü sağlayarak vücutta istenmeyen bakterilerin
üremesini önler. Glukonik ve sakkarik asit ise vücuda dışarıdan
gelen yabancı tüm maddeleri yok eder ve kronik hastalıklara neden
olan bileşikleri adeta süpürür. Bunun yanında glukonik asit
vücuttaki antioksidanların gerekli bölgeye taşınımını ve
kullanılmasını sağlar.
Kombu çayı C vitamini, B1, B2, B6 ve B12 vitaminlerini, proteinlerin
yapıtaşı olan amino asitleri, demir, bakır, çinko, flor, klor,
iyot, fosfor minerallerini de içerir. Bu vitamin ve mineraller vücut
metabolizmasında görev almanın yanı sıra vücudun pH ve osmotik
basınç dengesinin sürdürülmesini sağlar. Kombu çayının
içeriği mayanın kalitesine, kullanılan çayın türüne,
fermantasyon süresine, sıcaklığına ve şeker içeriğine bağlı
olarak değişmektedir.
Kombu çayı yaklaşık %0.5 oranında etanol de içermektedir. Bu
düşük düzeydeki etanol kalp damar hastalıklarından koruyucu bir
etki oluşturmaktadır. Bunun yanında pankreastaki enzimler üzerinden
etki ederek kolesterol ve yağların emilimini azaltır. Düz kaslarda
gevşeme de sağlayarak kan basıncının düşürülmesinde etkinlik
gösterir. Bunun yanında probiyotik bakterileri içermesi özellikle
bağırsak problemlerini önleyici etki kazandırır. Fakat hazırlama
süreci olması gerektiği gibi gerçekleşmediğinde zararlı
bakterilerin veya küflerin üremesi riski söz konusu olabilir.
ZAYIFLAMADA ETKİNLİĞİ KESİN DEĞİL
Fareler üzerinde yapılan bazı çalışmalar Kombu çayının
çeşitli asit içeriği sayesinde aynı elma sirkesinde olduğu gibi
metabolizmayı hızlandırmada ve yağ birikimini sınırlandırmada
etkin olabileceğini gösterse de bu etkinin insanlar üzerindeki
yansıması için daha birçok çalışma gerektiğini ifade etmeliyim.
Bunun yanında Kombu çayı hazırlanırken bakteri ve maya
karışımına şeker eklendiği için fazla tüketimde basit şeker
alımı fazla olacaktır ki bu durum da tahmin edeceğiniz üzere
obeziteyi daha da tetikler hatta bununla da kalmaz diyabet, gut, eklem
hastalıkları gibi kronik hastalıkların oluşum riskini artırarak
sağlığı tehdit eder. Bu nedenle daima gerçek bilimi savunan bir diyetisyen olarak zayıflama için sadece bir çaydan medet ummanın mantıklı olmadığını eklemek isterim. Unutmayın ki aylar içerisinde aldığınız fazla kiloları hop bir çay içip bir anda kaybetmeyi beklememelisiniz, o kiloyu bu şekilde veriyorsanızda sağlığınızdan şüphe etmelisiniz. Sağlığınızı koruyarak zayıflamak istiyorsanız sağlıklı ve çeşitli besin içeriğine ve size uygun yeterli kalori kısıtlamasına sahip bir diyetin her zaman için çözüm olduğunu unutmayın.
SAĞLIKLI BİREYLER GÜNDE 1. 5 SU BARDAĞINA KADAR TÜKETEBİLİR
1990 yıllarında Kombu çayı tüketen bazı vakalarda alerjik
reaksiyonlar, mide bulantısı, laktik asidoz, karaciğerde ciddi
fonksiyon kayıpları bildirilmiş olsa da Amerikan Gıda ve İlaç
Dairesi (FDA) güvenli koşullarda hazırlandığı sürece Kombu
çayının güvenilir olduğunu bildirmektedir. Ayrıca görüldüğü
gibi bu çay sağlık yararına sahip birçok bileşeni içermektedir,
herhangi bir sağlık problemi olmayan bireylerde bu fermente içeceğin
100 – 300 mililitre yani yarım – 1.5 su bardağı kadar tüketmelerinde
bir sakınca görülmemektedir. Yalnızca bu çayı hazırlarken uygun
hijyen konusuna dikkat edilmelidir çünkü bu içecek bakterilerin
üremesi için gayet uygun bir ortam olduğundan zararlı bakteri ve
küflerin çoğalması çok kolaydır. Böyle bir durumun ciddi sağlık
problemleriyle sonuçlanacağı unutulmamalıdır.
KİMLER TÜKETMEMELİ?
HIV/ AIDS hastaları, böbrek ve kanser hastaları gibi bağışıklık
sistemi zayıf olan bireyler bu çayı tüketmekten kaçınmalıdır.
Çünkü en ufak bir bakteriyel bulaş riski bu hastaların kronik
durumunu daha da kötüye götürebilir. Ayrıca şekerli ve asidik
içeriği huzursuz bağırsak sendromu hastalarında için ishal, karın
ağrısı, şişkinlik gibi sindirim şikayetlerini artırabilir. Bu
çay ince bağırsaktan yavaş emilen, bu nedenle bağırsak
hareketliliğini ve bağırsakta su tutulumunu artırarak dışkılama
düzenini değiştirme özelliğine sahip olan kısa zincirli
karbonhidratları da içerdiğinden yine huzursuz bağırsak sendromuna
sahip bireylerde tüketimi tercih edilmemelidir.
Yine yüksek asitli olması nedeniyle gastrit, mide ülseri veya asitli
besinlere karşı hassasiyeti olan bireyler için uygun değildir. Kombu
çayı düşük miktarda da olsa alkol ve kafein ile bunun yanında
basit şeker içerdiğinden gebe ve emziren kadınlar da tüketimden
kaçınmalıdır.
NEREDEN BULUNABİLİR?
Kombu çayı ve kombu çayı mantarı doğal, sağlık destekleyici
ürünlerin satışını yapan aktarlarda, organik marketlerde
bulunabilir. Bunun yanında internet üzerinden satış yapan markalar
da bulunmaktadır. Türkiye’de yeni yeni popüler olan bu çayın
fiyatı da üreticiden üreticiye farklılık göstermektedir. Bu çayı
tüketmek istiyorsanız güvenilir olanlarını seçmenizi tavsiye
ederim.
