Mineralli su; çözünmüş mineral tuzları, doğada bulunan insan sağlığı için gerekli esansiyel elementler ve gaz içeren yeraltı su kaynaklarından elde edilen temiz su anlamına gelmektedir. Birçok sağlık otoritesi iyi yaşam için günde 2 L su ve doğal maden suyu içmenin genel sağlık üzerine oldukça önemli yararlarından bahsetmektedir. Suya ek olarak içilen maden suyu tüketimi hazımsızlığı gidermekte, vücudun günlük birçok mineral gereksinimini karşılamakta ve en önemlisi kalp, kemik ve böbrek sağlığına fayda sağlamaktadır. Doğal maden suyu kar ve yağmur gibi yüzey sularının çeşitli yollar ile zamanla yeraltına sızması, 10-100 yıl arası bir süreyle yeraltında doğal depolanan bu suların bulundukları ortamdaki kayaçların özelliklerine göre çeşitli mineralleri bünyesinde barındırmasıyla normal sudan çok daha zengin mineral içeriğine sahip olmasına neden olmaktadır. Bir yeraltı suyunun doğal maden suyu denilebilmesi için bünyesinde barındırdığı mineral yoğunluğunun litrede 1000 mg’a ulaşması istenmektedir.
Doğal maden suları içerdikleri yoğun mineraller sebebi ile sertliği daha yüksek olduğu için içme sularına göre daha yoğun bir tada sahiptir. Bu yoğun acımsı tadı önlemek ve içimi kolaylaştırmak hatta mikrobiyolojik oluşumları önlemek için karbondioksit ilavesi yapılmaktadır. Ülkemizde yönetmeliğimizde resmi gazetede yayınlanan yönetmelikte doğal mineralli suyu; Yerkabuğunun çeşitli derinliklerinde uygun jeolojik şartlarda doğal olarak oluşan, bir veya daha fazla kaynaktan yeryüzüne kendiliğinden çıkan veya teknik usüllerle çıkartılan, mineral içeriği, kalıntı elementleri ve diğer bileşenleri ile tanımlanan, her türlü kürlenme riskine karşı korunmuş, mikrobiyolojik yönden uygun yönetmelikte belirtilen kimyasal parametrelere uygun su olarak tanımlanmaktadır. Ayrıca doğal maden sularının ihtiva ettiği niteliklere göre de sınıflandırılmaktadır. Zengin mineralli, düşük mineralli, çok düşük mineralli, bikarbonatlı, sülfatlı, klorürlü, kalsiyumlu, magnezyumlu, demirli, sodyumlu ve florürlü olarak birçok çeşitte doğal maden suyu piyasada bulunmaktadır.
Sağlık açısından baktığımızda vücudumuzun günlük 250 mg’ın üzerinde makro minerallere, 20 mg kadar da eser elementlere ihtiyacı bulunur. Sodyum, potasyum, kalsiyum, demir, magnezyum, çinko ve selenyum dinç ve sağlıklı organlar için gerekli mineraller olup çeşitli besin gruplarından belirli miktarlarda yiyeceklerle beslensek dahi çoğu zaman günlük ihtiyacımızı tam olarak karşılayamamaktayız. Bu nedenle maden suyu içerek eksiği tamamlayabilir kalorisi olmayan sağlıklı bir içecek ile öğünlerde tok kalmayı kolaylaştırabiliriz.
Maden suyu içince alacağımız mineraller öğrenme yeteneğimizi arttırmakta, zihinsel olarak hafızamızın güçlenmesine destek olmakta, enfeksiyonlara karşı koruma sağlamakta, gün içinde çalışma kapasitesinin artmasında etkili olmaktadır. Maden suyunda bulunan magnezyum koroner kalp hastalıklarından korurken ayrıca insülin direncinin kırılmasında süper etkilidir. Yine doğal mineralli sulardan vücudumuza aldığımız sodium, potasyum ve klor bedenin su-elektrolit dengesini sağlayarak böbreklerin düzenli hatta iyi kapasitede çalışmasına olanak sağlamaktadır. Maden suyunda bulunan kalsiyum, fosfor, magnezyum ve flor mineralleri kemik sağlığında öncelikli doku koruyucu olarak görev yaparak osteoporozdan korunmada önemli yer tutar.
Gün içinde öğünlerin yanında, spor yaparken, spordan sonra, ara öğünlerde günde 1 L’ye kadar doğal maden suyu içilebilir. Özellikle spor süresince sonrasında 1 L içme suyu ile 1 L doğal maden suyunu karıştırarak içmek sporda performansı arttıran süper iksir olduğunu belirtmeliyim.
Piyasada bulunan maden sularının genel özelliklerine baktığımızda elde edilen yöredeki kaynak suyunun sıcaklığı 17.5 – 22 derece ve pH 6.3 – 7.1 arasında değişmektedir. En çok bulunan mineraller ise magnezyum bikarbonat, kalsiyum bikarbonat ve sodyum bikarbonattır. Bu nedenle maden suyu içerken ısı derecesi veya pH’sı çok fazla önemli olmamakla birlikte içerdiği mineral sağlık açısından daha çok ön plana çıkabilmektedir. Bu açıdan aldığınız maden suyunun içinde en fazla bulunan minerale besin değerleri kısmından bakmanızı öneririm. Eğer hipertansiyon hastası veya riskiniz varsa size uyarım, sodyum bikarbonat içeriği yüksek olan maden sularından uzak durmalısınız. Kemik erimesi veya osteoporozunuz varsa günlük kalsiyum ihtiyacını desteklemek adına kalsiyum bikarbonatı yüksek olan maden sularını tercih etmelisiniz. Hipertansiyon ve kalp hastalığı olanlar ise maden suyu olarak içeriğinde kalsiyum bikarbonat veya magnezyum bikarbonat olanlar sizin için en uygun olanı olacaktır. Günle 1 L kadar maden suyunu günün her vaktinde içebileceğinizi rahatlıkla söyleyebilirim. maden suyu günlük su ihtiyacımıza destek olabilecek, içindeki magnezyum, kalsiyum ve sodyum gibi mineralleri bulundurması açısından mide ve sindirim sisteminde olumlu etkilerinden dolayı içilebilecek sağlıklı alternatiftir. Ayrıca ishal durumunda oluşan mineral kaybını engelleyecek en iyi alternatif maden suyudur. Spor yaparken veya aşırı sıcaklarda oluşan terleme ile kaybedilen suyun ve mineralin yerine konmasında da maden suyu tercih edilebilir.
Maden suyu ile soda arasındaki farkı iyi anlamak gerekir. Soda aslında bilinen çeşme suyuna karbondioksit ve bikarbonat atılarak yapılan içeceğin genel adıdır. Bu meşrubat sektöründe herhangi bir gazlı içeceğin temel yapısını oluşturan bir tekniktir. Yani piyasada gördüğünüz şekerli veya şekersiz kolalı içecekler, gazoz ve yapay tatlandırıcılı gazlı tüm içeceklerin adına aslında soda denilmektedir. Ancak ülkemizde gerçek soda da yani renklendirilmemiş, içine herhangi bir aroma veya şeker katılmamış sadece suya karbondioksit gazı ve bikarbonat atılmış sodalarda bulunmaktadır. Maden suyu ise doğal su kaynaklarının yeryüzüne çıkışına kadar olan süreçte topraktan veya çıktığı bölgenin mineral özelliğine göre kendine has tadı olan gaz içeren doğal bir sudur.
Ülkemizde ise maden suyu ile soda bu açıdan karıştırılan bir içecek türü olup, hatta bazen marketlerde “maden sodası” terimi ile satılan su çeşitlerini de görebilirsiniz. Bu ülkemizde maden suyunun kendi doğal yapısındaki gazın dışında Cumhuriyet döneminde şişelenme sırasında karbondioksit gazının da eklenmesi ile oluşan suyun adıdır.
Oysa Amerika Birleşik Devletlerinde yukarıda bahsettiğim şeker veya yapay tatlandırıcı içeren tüm gazlı içeceklere soda denildiğinden ülkemizde tercüme hatasına bağlı olarak okudukları yayınlardaki “soda yasak” olan bilgiyi, maden suyu da içilmeyecekmiş gibi sağlığa yararlı olan mineralli suyu da yasaklamaya çalışılmaktadır.
Açıkçası sadece suya katılan karbondioksit ve bikarbonat eklenmiş su şeklinde olan soda elbette sağlıklı beslenme düzeni içinde su yerine içilebilecek “güvenilir veya sağlıklı” bir alternatif değildir.
